Bu yazımızda yabancı mahkeme tarafından verilmiş boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi şartlarını ve boşanma tanıma tenfiz davası sonuçlarını açıklamaya çalıştık.
A)Genel Olarak
Yabancı bir ülkede verilen kararlar ülkemizde kendiliğinden geçerli olmazlar, ülke içinde geçerli olabilmesi için tanıma tanfiz davası açmak gerekmektedir. Örneğin, boşanmış olan bir kişi yeniden evlenmek isteyebilir, ancak nüfus kayıtlarından hala evli olduğu gözükeceğinden yabancı ülke mahkemesince verilen kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için boşanma tanıma tenfiz davası açması gerekmektedir.
Tanıma: Yabancı bir Mahkeme kararının tanınması, onun kesin hüküm kuvvetinin ülkeye teşmili anlamına gelir. Yabancı kararın hukuki neticeleri, yabancı mahkeme devletinin hukukuna göre tayin edilir.
Tenfiz: Yabancı bir Mahkeme Kararının tenfizi ise onun icra edilebilirliği demektir. Yani ilamın yerine getirilmesi ile ilgilidir. Tanımada icra değil o ilamdan kesin delil veya kesin hüküm olarak yararlanma durumu vardır.
B) Boşanma tanıma tenfiz davası görevli ve yetkili mahkeme
Boşanma, ayrılık, nafaka ve velayet davalarına ilişkin Yabancı Mahkemelerde verilen kararların Tanıma ve Tenfizi davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile mahkemelerinin müstakil olarak kurulmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatıyla bu tür davalara bakar.
Kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki ikametgahı yoksa sakin olduğu yer Mahkemesi, Türkiye’de ikametgahı veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir Mahkemelerinden istenebilir. Buradaki yetki kamu düzenine ilişkin bir yetki olmadığı için mahkemelerce resen yetki konusu nazara alınmaz. Taraflarca da ancak ilk itiraz olarak öne sürülebilir.
C) Tenfiz Şartları:
– Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir antlaşma yahut o devlette Türk Mahkemelerinde verilmiş ilamların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fili uygulamanın bulunması.
– İlamın, Türk Mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilamın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisinin bulunmadığı halde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
– Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması
– O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk Mahkemesine itiraz etmemiş olması gerekir.
D) Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Dilekçesine Eklenecek Belgeler:
– Yabancı Mahkeme tarafından verilmiş bir mahkeme kararının aslı veya ilamı veren makamlarca onanmış örneği( Tam Metin olacak özeti olmaz.)
– Yabancı Mahkeme kararının tamamının(eksik tercüme kabul edilmez.) Yeminli Tercüman tarafından türkçeye tercüme edilmiş ve resmi kurumlar tarafından tasdik edilmiş onaylı sureti bulunacak
– Verilen kararın kesinleşme şerhi
– O ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge (apostil) ve onanmış tercümesi eklenmelidir.
E) Yargılama Aşaması:
– Dava hasımlı olduğu için evrak üzerinden sonuçlandırılmaz mutlaka duruşma açılır. Davalıya ilgili evraklar tebliğ edilir.
– Boşanma tanıma tenfiz davası Basit Yargılama usulüne tabidir. Adli tatilde görülebilir.
– Davalının bildirilen adresine meşruhatlı davetiye çıkartılır. Uygulamada Yabancı ülkedeki eş Türkiye’de bir Avukata vekalet vermekte ve davacı-davalı sıfatıyla kendisini avukatla temsil ederek zamandan tasarruf sağlanmaktadır.
– Boşanma tanıma tenfiz ile ilgili verilen kararlara karşı genel hükümlere göre Kanun Yollarına başvurulabilir.( İstinaf, Temyiz, Karar Düzeltme)
– İlamın tenfizine veya kısmen tenfizine karar verilebileceği gibi istemin reddine de karar verilebilir.
C) Değerlendirme ve Sonuç:
– Boşanma tanıma tenfiz davasında, yabancı mahkeme kararının kapsamının dışında karar verilmez. Örneğin tarafların ‘’ boşanmasına’’ gibi ifade kullanılmaz. Sadece ‘’… yer Mahkemesinin…… tarih… ve ….. sayılı kararının tanınması ve tenfizine ‘’ denilmektedir.
– Yabancı Mahkeme kararında tazminata ve nafakaya hükmedilmemişse, ayrıca bu konuda tazminata ve nafakaya hükmedilmez.
– Yabancı mahkeme ilamının kesin hüküm veya kesin delil etkisi yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade eder.
– Usul Yönü ağır basan bir dava çeşididir.
– Zaman sıkıntı olan tarafların davacı ve davalı tarafın vekille temsil edilmesi yararlı olmaktadır.
DEMİR HUKUK VE DANIŞMANLIK
- Boşanma Tanıma Tenfiz Davası Örneği isimli yazımızda Türkiye mahkemelerinde görülen boşanma tanıma tenfiz davalarına dair somut bir örnek hazırladık incelmenizi tavsiye ederiz
